Etkin stok ve depo yönetimi için ABC Analizi
ABC analizi,stok yönetiminin etkinliğini geliştirmek üzere geliştirilmiş bir araçtır ve stok yönetimine bir pratiklik sağlar. ABC analizinin altında yatan mantık,firma müşterilerinin veya stok kalemlerinin yanlızca %20'si,toplam gelirlerin %80'ini sağlar,belki de toplam karın daha büyük bir bölümünü sağlar.Diğer birçok konuda olduğu gibi 80/20 pareto kuralı stoklar içinde geçerlidir.
İşletmeler için stok kalemlerinin hepsi aynı önemi taşımazlar.Bu nedenle bazı stok kalemleri,İşletme için diğerlerine göre daha önemlidir ve daha yakından kontrol edilmesi gerekir.
Stokların yönetim ve kontrol çabaları,önemli stok kalemleri üzerinde yoğunlaştırılır. ABC Analizi, stokların önem derecesine göre A grubu stok ,B grubu stok ,C grubu stok olarak sıralanmasına ve ayrılmasına yarar. Satış gelirlerinin %80'ini sağlayan ve stok kalemlerinin yalnızca %20 'sini oluşturan ürünler, önemli ürünlerdir ve A sınıfı Stoklar olarak tanımlanır. Sıralamada,satışların yaklaşık %15'ini sağlayan stoklar,ikinci derecede önemli stoklardır, B grubu stoklar olarak tanımlanır. Kalan stoklar C grubu stoklar olup, toplam stok kalemlerinin büyük çoğunluğu olmasına karşın,satış gelirlerinin yalnızca %15'ini sağlar.
ABC analizine başlarken,stok kalemleri,yıllık satış tutarlarına göre en yüksekten en düşüğe doğru sıralanır. ABC analizi için pratik yöntem, sıralama için satış gelirlerine göre bakılmasıdır. Ancak satış gelirleri yerine,ürünlerin sağladıkları karlılık ile yapılabilirse, daha verimli sonuçlar elde edilebilir.
Depo Otomasyon Sistemleri ve Depo Barkod Sistemi kullanan firmalarda ABC analizi sonucunda sahip olunan stratejiler;
“ A sınıfı stok kalemleri kısa zaman aralıklarıyla,hatta günlük kontrol edilmelidir. C sınıfı kalemler ise daha uzun aralıklarla kontrol edilebilir.”
A sınıfı ürünler,pazara daha yakın bölge depolarında stoklanabilirler. C grubu ürünleri merkez depolarda konsolide edilerek,stok yükünde ve maliyetlerinden tasarruf edilebilir.
Depo yerleşiminde, A grubu ürünler,hareket ve elleçleme kolaylığı sağlayacak yerlere, C grubu ürünler de daha uzak yerlere yerleştirilebilirler.
Üretici kuruluşlar için ABC analizinin, satınalınan ürünler ile satınalınan hammadde ve malzemeler için ayrı ayrı yapılması daha doğru sonuçlar verir.