Amacı ne olursa olsun,elde bulunan ve henüz kullanılmaya veya tüketilmeye başlanmamış her mal bir stoktur.Stok planlamasında ve stok kontrollerinde karmaşıklıkları azaltmak amacıyla,stoklar üç ana gruba ayrılır. Satınalınan stoklar,ara stoklar ve son ürünler.
Son Ürün (Mamul Stok)
Bitmiş ürün veya son ürün,üretim aşamaları tamamlanmış,satılmaya hazır duruma gelmiş stoklardır. İşletmelerin amacı,bu ürünleri satmak yoluyla kar etmektir.Bitmiş ürün stoklarının planlanmasında itici güç,müşteri istekleridir,yan,,müşteri talepleri veya talep tahminleridir.
Ara Stoklar
Üretim,montaj veya ayırma işlemlerine başlanmış,ancak henüz satılacak bitmiş ürün durumuna gelmemiş her türlü yarı mamul ve malzemedir.Ara stokların planlamasında itici güç,son ürünlerin üretim hedefleri,üretim planlarıdır.Burada dikkat edilmesi gereken nokta var. Yedek parça olarak ta kullanılabilen bir malzemenin iki özelliği vardır.Üretimi tamamlanacak üründe kullanılacağı zaman bir ara stoktur.Ancak, yedek parça olarak satılacağı zaman,davranışı son ürün gibidir. Yedek parça olarak üretileceği zaman itici güç müşterilerin yedek parça istekleridir.
Satınalınan Stoklar
İşletmenin mal veya hizmet üretebilmek amacıyla işletme dışı kaynaklardan temin ettiği her türlü mal ve hizmettir (fason imal edilmiş malzeme). Satın alınan malzemeler, niteliklerine göre hammadde,yardımcı malzeme ve hazır parça gibi nitelendirilen malzemelerdir.Satın alınan malzemelerin stok planlamasında itici güç üretim planlarıdır.
Bir malzemenin hangi tipte olduğu her işletme için farklıdır.Örneğin, bir oto lastiği,bir otomobil fabrikası için satınalınan malzeme,lastik üreticisi işletme için ise bir son üründür.
Üç ana grup dışında toplanan stok tipleri dışında, işletmelere özgü başka stok tipleri de vardır.
Sanal Stoklar
Ürün reçetelerinin hazırlanmasında kolaylık sağlanması amacıyla, Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP-ERP) yazılımları tarafından geliştirilmiş ve ürün ağaçlarının hazırlanmasında kolaylık sağlayan bir kavramdır.Ürün bileşiminde yer alan bazı malzeme türlerinin kavramsal olarak gruplanmış bir ifadesidir.
Ürünü oluşturan bir malzeme grubunun,ürün ağaçlarında ayrı ayrı tanımlanması zor olabilir.Böyle durumlarda, o malzeme grubu "sanal malzeme" olarak tanımlanır ve asıl ürünün ürün reçetesi hazırlanırken bileşen olarak,grubu oluşturan malzemelerin ayrı ayrı belirtmek yerine önceden tanımlanmış sanal malzeme belirtilir.
Atıl Stoklar
Herhangi bir nedenle elde bulunan ve uzun süre ile kullanılmayıp ve satış olanağı olmayan malzemeler atıl stok olarak anılır.Bu stokların elden çıkartılarak paraya dönüştürülmesi ve bu stokların taşınması yükünden kurtulmak istenir.
Comments