Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetim Sistemi, dağıtımcı tarafından yönetilen stokun, optimum seviyede tutulması, yönetilmesi ve bulunabilirliğin sağlanmasının tedarikçi tarafında üstlenildiği bir stok yönetim tekniğidir. Buna göre, müşteriden gelen talep tahminine göre, tedarikçi sipariş miktarını belirler. Tedarikçi ve müşteri aralarında stok seviyelerini, karşılama oranlarını ve maliyetleri gösteren anlaşma yaparlar. Bu anlaşma ile stok bulundurma maliyetinin düşürülmesi ve her daim ihtiyaçların karşılanabilmesi amaçlanır. Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetim sistemi, bir tedarik zinciri aktivitesi olup tedarikçinin belirlenen stok miktarına göre perakende alanlarındaki stoğun yönetilmesine olanak veren bir tekniktir.
Geleneksel sipariş karşılama yöntemlerinden farklı olarak, tedarikçi kontrolündeki stok yönetim sistemi tedarikçi zincirinde koordinasyon problemine de farklı bir bakış açısı getirmiştir. Buna göre tedarikçinin üzerindeki zamanında dağıtım yapma baskısını, tedarikçiye müşterinin tüm stok sürecini yönetme yetkisi vererek ortadan kaldırmaya çalışır. Bu sayede, tedarikçi müşterilerin stoklarını kontrolünde tutarak tedarik zincirinin performansının arttırılmasına da katkıda bulunur.
Tedarikçi kontrolünde stok yönetimi sisteminde, stok karşılama kararları, satın alma örgütü yerine tedarikçi tarafından yapılır. Bu da tedarikçinin, stok seviyesini kontrol ederek siparişi zamanında karşılamasını ve sevkiyatın zamanında organize etmesine olanak tanır. Tedarikçi kontrolünde stok yönetimi aynı zamanda müşteri ile de sürekli bilgi akışını sağlayarak siparişlerin daha doğru karşılanmasını sağlamaktadır. Tedarikçi kontrolünde stok yönetimi için müşterinin tedarikçiyle paylaşabileceği veriler; stok seviyeleri, satış verileri, tahminler, sipariş durumu, üretim ve dağıtım planları ve performans ölçütleri olabilir.
Tedarikçi kontrolünde stok kontrol sisteminin alt yapısını, üretim kapasitesini ve teslim sürelerini en iyi tanıyanın tedarikçiler olduğu düşüncesi oluşturur. Buna göre şefffaf bir stok yönetimi sağlanarak genel stok seviyesinin düşeceği amacı güdülmektedir. Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetimi, satış verilerinin tedarikçiye XML olarak transfer edilerek gönderilmesini sağlar.
Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetimi Nasıl Çalışır ?
Temel olarak süreci; veri paylaşımı, hesaplamalar, denetleme ve raporlama olarak incelenebilir. Süreç müşterinin Ürün Hareket Raporunu göndermesiyle başlar. Bu raporda satış ve transferler gibi talep bilgisi veren veriler olduğu gibi elde bulunan, siparişte olan ya da transitte olan ürünleri de gösteren stok durum bilgisi bulunmaktadır. Tedarikçi Kontrollü Stok Yönetimi Yazılımı bu verileri analiz eder, gereken sipariş miktarını oluşturur. Bu miktarlar tahminlere, satış sıklığına ve döviz kurlarının değişkenliğine göre algoritmalar üzerinden belirlenir. Tedarikçinin planlamadan sorumlu görevlisi bu önerilen sipariş miktarlarını onaylamadan önce şartlara göre değerlendirir. Ardından sistem tedarikçiye satınalma siparişi ve müşteriye de bunun bilgisini iletir.
Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetiminin Avantaj ve Dezavantajları
Tedarikçi Kontrolünde Stok Yönetiminin en temel amacı; hizmet seviyesini ve hızı artırıp maliyeti düşürerek tedarik zincirinin performansını artırmaktadır. Böylelikle tam zamanında akan bilgi ile beraber siparişler doğru yönetilip talep karşılanır.
Tedarikçi kontrolünde stok yönetiminin genel faydaları şöyle sıralanabilir ;
Müşteriye sunulan hizmet seviyesinde yükselme
Satışların yükselmesi
Aktif karlılığın yükselmesi
Sipariş karşılanması sırasında yapılan gereksiz işlerden kurtulunması
Teslimat sürelerinin kısalması
Tedarikçiyle daha gelişmiş ve uzun vadeli ilişkiler kurulması
Talepteki belirsizliğin azalması
Stok maliyetinin düşürülmesi
Daha etkin talep tahmini yapılması olanak vermesi ve böylelikle kamçı etkisinin azaltılması olarak sayılabilir.
Kamçı Etkisi
Kamçı etkisi, talep ve sipariş oranları arasındaki dalgalanmalar ve bilgi paylaşımlarındaki yetersizlikler nedeniyle tedarikçilerin müşterilerin asıl satışlarından daha çok sipariş almaları yüzünden yaşadıkları durumdur. Siparişlerin miktarları tüm tedarik zinciri boyunca en son tüketiciye gelinceye dek artar. Bu sürecin uzaması, üretilmesi ve stokta tutulması gereken ürün miktarında belirsizlik oluşturur. Kamçı etkisine sebep olan faktörler şöyle sıralanabilir.
Sipariş ile teslimat arasında geçen sürenin uzun olması
Talebin bilinmemesi
Fiyatın değişkenliği
Müşterilerin emin olmak için gereğinden fazla tedarikçiye sipariş vermesi ve tedarikçinin bunu bilerek kendine göre siparişi karşılaması, bir nevi kumar oynaması
Ölçek ekonomisinden faydalanabilmek için satın almanın toplu yapılması
Yukarıda kamçı etkisine sebep olan tüm faktörler ilki hariç tedarikçi kontrolünde stok yönetimi sistemi tarafında çözülebilir niteliktedir. İlki yani sipariş ile teslimat arasındaki süre ise ancak kısaltılabilir, hiçbir zaman ortadan kalkmaz. Oysa diğer faktörler, bilgi paylaşımının tam olduğu, talebin tahmin edilebildiği durumlarda yani tam anlamıyla bir iş birliği oluşturulduğunda çözülebilecek sorunlardır.
Tedarikçi kontrollü stok yönetiminin faydalarının yanı sıra hala çözülemeyen konular mevcuttur. Bunları şöyle sıralayabiliriz;
Tedarikçi kontrolünde stok yönetiminin başarısının tedarikçi ile perakendecilerin güçlü ilişki kurabilmelerine bağlı olması
Sistemdeki herkesin birbirine bağımlı hale gelip sistemden ayrılma ya da sistemi değiştirme maliyetinin yüksek olması
Güven eksikliğinden kaynaklanan bilgi alışverişinin kısıtlı olması ve şeffaf olmaması
Teknoloji yatırımı gerektirmesi ve maliyetinin yüksek olması
Esnekliğin azalması
Düşük stok tutulmasının ani gelişen olaylar karşısında risk oluşturması
Tedarikçi daha çok çalışırken sistemin müşteriye daha çok fayda sağlaması
コメント